สถิติเบื้องต้น (Basic of statistics)

ความหมายของสถิติ (Statistics)

สถิติ คือ การรวบรวมวิธีการที่ช่วยให้เราอธิบายสรุปตีความและวิเคราะห์ข้อมูล การสรุปจากข้อมูลมีความสำคัญในการวิจัย [1]
ตัวอย่างเช่น นักวิจัยมีความสนใจว่าบุคลิกของครูมีผลต่อผลการเรียนของนักเรียนหรือไม่ การคิดค้นสูตรปุ๋ยใหม่ที่ใส่ให้พืชเป็นอย่างไร การคิดค้นยาตัวใหม่เพื่อรักษาโรคเบาหวาน ระบบการเมืองส่งผลต่อนโยบายทางการศึกษาอย่างไร

ประเภทของสถิติ

1. สถิติพรรณนา (Descriptive Statistics) เป็นการศึกษา วิเคราะห์ข้อมูล และอธิบาย ลักษณะข้อมูลด้วยการแจกแจงความถี่ การวัดแนวโน้มเข้าสู่ส่วนกลาง การวัดการกระจาย ความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูล การนำเสนอในรูปตาราง กราฟลักษณะต่างๆ โดยศึกษาจากทุกๆ หน่วยหรือทุกสมาชิกของประชากรเป้าหมาย สรุปและแปลความหมายเฉพาะภายในกลุ่มของประชากรเป้าหมาย เช่น ศึกษาคะแนนวิชาภามาอังกฤษของนักศึกษาครุศาสตร์ไฟฟ้าs ห้อง ก ทุกคนด้วยค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และอธิบายลักษณะ คะแนนเฉพาะของห้อง ก เท่านั้น

ttest_1.png

2. สถิติอ้างอิง (Inferential Statistics) หรือ อนุมานสถิติ เป็นสถิติที่มุ่งศึกษาและอธิบายลักษณะต่างๆ ของกลุ่มประชากรเป้าหมาย โดยใช้ข้อมูลจากการสุ่มกลุ่มตัวอย่างแล้วใช้วิธีการประมาณค่าหรือทดสอบสมมุติฐานเพื่ออธิบาย หรือ สรุปผลการวิเคราะห์ ข้อมูลไปยังกลุ่มประชากร เช่น เมื่อสุ่มตัวอย่างนักศึกษาครุศาสตร์จำนวน 100 คน มาทดสอบวิชาภาษาอังกฤษ แต่การสรุปผลจะอ้างอิงไปยังประชากรนักศึกมาครุศาสตร์ทุกคน การสรุปอ้างอิง ใช้วิธีการ 2 แบบ คือ (1) การประมาณค่า (Estimation) วิธีประมาณค่าพารามิเตอร์ เช่น ประมาณค่า µ ด้วยค่า σ2 หรือประมาณค่า ด้วยค่า S2 (2) การทคสอบสมมุติฐาน (Testing Hypothesis) เช่น การทคสอบค่าที (t-test) สถิติที่ใช้อ้างอิง แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ สถิติพาราเมตริกและสถิตินอนพาราเมตริก

ttest_2.svg

สถิติพาราเมตริก (Parametric Statistics)

สถิติพาราเมตริก (Parametric Statistics) คือ สถิติที่ต้องอ้างอิงข้อตกลงเบื้องต้น (Basic Assumption) โดยกำหนดลักษณะเฉพาะของค่าพารามิเตอร์ และลักษณะการแจกแจงของกลุ่มประชากรที่ได้สุ่มตัวอย่าง กำหนดข้อตกลงเบื้องต้นเกี่ยวกับค่าพารามิเตอร์ และการแจกแจงของกลุ่มประชากร ได้แก่

  • กลุ่มประชากรของข้อมูลที่ได้รับการสุ่มตัวอย่างมานั้นมีการแจกแจงเป็นโค้งปกติ
  • ความแปรปรวนของกลุ่มประชากรทุกกลุ่มต้องเท่ากัน
  • ข้อมูลแต่ละตัวมีความเป็นอิสระต่อกันทั้งภายในกลุ่มและระหว่างกลุ่ม
  • ข้อมูลที่จะใช้คำนวณด้วยสถิติพาราเมตริกต้องเป็นข้อมูลในระดับอันตรภาค (Interval Data) หรือ อัตราส่วน (Ratio Scale)

การทดสอบสมมุติฐานโดยใช้สถิติพาราเมตริกจึงต้องพิจารณาถึงความสอดคล้องของลักษณะค่าพารามิเตอร์และการแจกแจงของกลุ่มประชากรเป็นไปตามข้อตกลงเบื้องต้นที่กำหนด

สถิตินอนพาราเมตริก (Non-Parametric Statistics)

สถิตินอนพาราเมตริก (Non-Parametric Statistics) คือสถิติอ้างอิงค่าที่คำนวณจากกลุ่มตัวอย่างไปหาค่าพารามิเตอร์ซึ่งเป็นค่าของกลุ่มประชากร โดยไม่มีการกำหนดลักษณะเฉพาะของค่าพารามิเตอร์ และการแจกแจงของกลุ่มประชากรข้อมูลที่ได้รับการสุ่มตัวอย่างมา จึงไม่จำเป็นต้องคำนึงถึงลักษณะการแจกแจงที่เป็น โค้งปกติของกลุ่มประชากร สถิตินอนพาราเมตริกสามารถใช้วิเคราะห์ข้อมูลชนิดนามบัญญัติ (Nominal Data) และข้อมูลชนิดเรียงอันดับ (Ordinal Data) ได้ [2]

เอกสารอ้างอิง

  • Christian Heumann , Michael Schomaker , Shalabh, 2022, Introduction to Statistics and Data Analysis (2nd edition), Springer.
  • สุมาลี จันทร์ชลอ, 2547, สถิติ (Statistics), ศูนย์สื่อเสริมกรุงเทพ, กทม.